XƏSTƏLİKLƏRƏ NƏZARƏT VƏ QARŞISININ ALINMASI MƏRKƏZİ
CDC deyir ki, autizm nisbəti 31 uşaqdan birinin səviyyəsinə çatıb. Həzrda “Autizm epidemiyası” söz birləşməsinə daha sıx rastlanır.
Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzlərinin açıqladığı məlumatlara görə, ABŞ-da hər 31 uşaqdan birinə 8 yaşına qədər autizm spektri pozuntusu diaqnozu qoyulacaq.
Hesabat CDC-nin Autizm və Əlilliklərin Monitorinqi Şəbəkəsi tərəfindən hazırlanıb, bu, həkimlərin 4-8 yaş arası uşaqlar arasında autizm spektri pozuntularının yayılması və diaqnozu haqqında məlumat verən iki illik nəzarət proqramıdır.
Məlumatlar 14 ştatda 16 saytdan toplanıb.
Yeni hesabata görə, autizm 4 yaşındakı 34 uşaqdan 1-nə təsir edir. Oğlanlara qızlara nisbətən üç dəfə çox autizm diaqnozu qoyulur.
Diaqnozlar qaradərili uşaqlar və İspan uşaqlar arasında ağdərili uşaqlara nisbətən daha çox yayılıb, deyə məlumatda bildirilir.

PSİXOLOQ AÇIQLAYIR
Azərbaycanda psixoloqa müraciət etməyə məcbur olanların əksəriyyəti ailədaxili münaqişə yaşayanlardır. Evdən kənarda neqativə tab gətirmək nisbətən daha asandır. Amma evin içində, dogma bildiyin insanlarla uzunmüddətli gərginlik psixikanı ciddi şəkildə zədələyir.
Bu mövzuda STV xəbərə müsahibə verən KLİNİK PSİXOLOQ UZM. AYSEL QARAYEVA ailədaxili münasibətlərdə qarşılıqlı hörmət və emosional dəstəyin psixika üçün həyat əhəmiyyətli amillər adlandırırb.
Psixoloq övlad-valideyn münasibətlərini xüsusilə vuğrulayıb.
SİNXRON
UZM. AYSEL QARAYEVA bildirib ki, münasibətlərdə gərginlik yaşandıqda, bu vəziyyətin ailə üzvlərinin psixoloji sağlamlığına mənfi təsir etməməsi üçün vaxtında mütəxəssis dəstəyi almaq vacibdir.

VƏ YA “İYUN ÇİYƏLƏKLƏRİ” APRELDƏ SATIŞDA!
Artıq yazın dadını fevralda, yay meyvələrini isə yazın əvvəllərində dada bilərik – sağ olsun, “çox səbirli” fermerlər və “təbii qidalanma”ya can atan marketlər. Vaxtından əvvəl yetişdirilən meyvə və giləmeyvələr bazarları zəbt edib. Apreldə ortaya çıxan “iyun çiyələkləri”, martda rəflərdə boy göstərən pomidorlar bir möcüzə kimi qarşılanır. Elə bil təbiət deyib: “Mənim nə işim var, seraların və kimyəvi gübrələrin işini görsünlər.”
Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: bu meyvələrin görünüşü göz oxşasa da, tərkibi sağlamlıq üçün risk daşıya bilər. Amma boş verin, əsas odur ki, Instagram-a gözəl şəkil çıxsın, deyilmi?
Braziliyanın Sao Paulo Universitetinin tədqiqatçıları isə çiyələyi uzun müddət saxlamağın qeyri-adi üsulunu açıqlayıb.
Onlar antioksidantlarla zəngin olan nar qabığının ekstraktlarından istifadə edərək, yeyilə bilən örtük hazırlayıb. Onlar dərin eutektik həlledicilərdən istifadə edərək çıxarılıb, sonra jelatin və xitozanla (dəniz məhsulları tullantılarından) qarışdırılıb. Hazırlanan örtük çiyələyə batırılaraq tətbiq olunur. Laboratoriya şəraitində aparılan təcrübələrə əsasən, bu örtüklə işlənmiş çiyələklər 6–8 gün ərzində təzə qalıb.

“ÇƏHRAYI SİNDROM” – MÜASİR ZƏDƏ, YOXSA XƏSTƏLİK
Telefonunuzu hər gün kiçik barmağınızla tutsanız, ona əməliyyat tələb oluna bilər.
“Smartfon çəhrayı sindromu” adlı yeni xəstəlik mütəxəssislərin müzakirə mövzusuna çevrilir. Bəzi ekspertlər bu vəziyyətə travmatik zədə kimi baxır, bəziləri isə xəstəlik hesab edirlər. Telefonları müntəzəm olaraq çəçələ barmağı ilə dəstəkləyici formada tutaraq istifadə edən insanlar zaman keçdikcə bu barmağında deformasiya və ağrı hissi yaranır.

MEKSİKADA TƏSDİQLƏNMİŞ İLK HADİSƏ
3 yaşlı qız quş qripinə yoluxaraq, ölüb. Meksika səhiyyə orqanları bildirib ki, bu, ölkədə quş qripi ilə bağlı təsdiqlənmiş ilk hadisəsidir. Qızın virusa necə yoluxması isə, hələ də məlum deyil.
Səhiyyə Nazirliyi bildirib ki, infeksiya tənəffüs orqanlarında fəsadlara səbəb olub və pasient dərhal xəstəxanaya yerləşdirilib.
Qeyd edək ki, A (H5N1) tipli qrip virusu ABŞ-da heyvanlar və bəzi insanlar arasında yayılır, bu da virusun mutasiya edərək insanlar arasında daha asan ötürülə biləcəyi ilə bağlı narahatlıqlar yaradıb. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə isə, son 1 il ərzində ABŞ-da 70 yoluxma halı qeydə alınıb.

ARAŞDIRMA
Böyük Britaniya və Amerika alimlərindən ibarət bir qrup fiziki fəallıq ilə onkologiya xəstəlikləri arasındakı əlaqə haqqında geniş tədqiqat aparıb. Araşdırmada Böyük Britaniyanın 63 yaşında olan 85 000 sakini iştirak edib.
Bir həftə ərzində iştirakçıların aktivlik səviyyələrini qeyd edən akselerometrlər taxılıb. Daha sonra məlumatlar işlənərək, iştirakçıların sağlamlıq vəziyyəti 5 ildən çox müddətə izlənilib. Nəticədə, ən aktiv həyat tərzi keçirənlərin 26%, yüngül fiziki fəaliyyət riski 6%, orta və intensiv məşqlər isə 13% xərçəngə tutulma ehtimalın az olduğu məlum olub.
Alimlərin fikrincə, bu tədqiqat, hərəkətin təhlükəli xəstəliklərin qarşısının alınmasında əsas amillərdən biri olduğunu bir daha sübut edib.

HƏKİM İZAH EDİB
Mütəxəssislər 60/60 qaydasına riayət etməyi tövsiyə edir. Musiqiyə fasiləsiz olaraq maksimum 60 dəqiqə, 60% səs səviyyəsində qulaq asmaq, sonra isə 5–10 dəqiqəlik fasilə vermək lazımdır. Əgər siz daha yüksək səsə üstünlük verirsinizsə, bu halda gündəlik dinləmə müddəti 30 dəqiqədən çox olmamalıdır.” Bu barədə otorinolarinqoloq-surdoloq Larisa Vılejanina məlumat verib.
“Təhlükəsiz hesab edilən səs səviyyəsi maksimumun 60%-i keçməməlidir. Əgər siz musiqiyə daha yüksək səslə, xüsusilə də 85 desibeldən yuxarı səviyyədə qulaq asırsınızsa, eşitmə qabiliyyətinizin zədələnmə riski əhəmiyyətli dərəcədə artır. Əgər musiqi dinlədikdən sonra qulaqlarınızda cingiltı və ya uğultu hiss edirsinizsə, nitq və ya digər səsləri əvvəlkindən daha çətin ayırd etməyə başlayırsınızsa bu, səsin çox yüksək olduğunun əlamətidir. Bu kimi simptomlar eşitmənin zədələndiyindən xəbər verir və belə halda həkimə mümkün qədər tez müraciət etmək vacibdir” — deyə həkim izah edib.

Azərbaycan Tibb Universitetində 14-15-16 aprel tarixlərində İnteqrativ Təbabət mövzusunda elmi seminarlar keçiriləcək. Seminarlar tanınmış kolumbiyalı alim, Javeriana Universitetinin (Kolumbiya) İnteqrativ Təbabət kafedrasının müdiri, t.e.d., professor Arturo O’Birneni tərəfindən aparılacaq.

Seminar proqramı sizə təqdim edirik:

🗓 14 Aprel 2025 | 10:00 – 13:00
📌 Mövzu: İnteqrativ Təbabət Konsepsiyasına Giriş
📍 Məkan: Ənvər Qasımzadə küç. 14, ATU – 2 saylı tədris binası (əczaçılıq fakültəsinin korpusu, 2-ci mərtəbə, mühazirə zalı)

🗓 15 Aprel 2025 | 10:00 – 13:00
📌 Mövzu: Sistemli Biologiyadan Sistemli Təbabətə qədər
📍 Məkan: Mərdanov qardaşları küç. 9, ATU – 4 saylı tədris binası (Fizika-Kimya korpusu, 2-ci mərtəbə, akt zalı)

🗓 16 Aprel 2025 | 10:00 – 13:00
📌 Mövzu: Tibbdə İnteqral Baxış
📍 Məkan: Mərdanov qardaşları küç. 9, ATU – 4 saylı tədris binası (Fizika-Kimya korpusu, 2-ci mərtəbə, akt zalı)

ELMİ MÖCÜZƏ
Dünayda ilk dəfə uşaqlıq transplantasiyasından sonra qadın ana olub. Elmin bu inanılmaz möcüzəsi İngiltərədə baş verib.
Körpənin anası, 36 yaşlı Qreys Devidson anadangəlmə uşaqlıq qüsuru ilə doğulub. Bacısı isə, analıq hissini Qreys də yaşasın deyə öz bətnini bağışlayıb.
Qreys yeni doğulan körpəsinə fədakar bacısının şərəfinə Emi adını verib.

ARAŞDIRMA
2-ci tip diabetin sürətlə artmasının qarşısını almaqla bağlı təcili tədbirlər görülməsə, 2050-ci ilə qədər diabetdən ölümlərin və əlillərin artması hansı ölkələrin payına düşəcəyini müəyyən edib.
Bu qlobal araşdırmanın nəticələri “Scientific Reports” jurnalında dərc edilib. Elm adamları bütün dünyada, eləcə də Hindistan, Çin və ABŞ-da şəkərli diabet ilə bağlı tendesiyaları qiymətləndirib.
Qeyd edək ki, ən yüksək ölüm nisbətləri olan ölkələr Hindistan, ikincisi isə Çindir. Bu da, qlobal səhiyyə agentliklərinin bu ölkələrə daha çox diqqət yetirməsinə ehtiyac olduğunu vurğulayır. Əhalinin artması və qocalması diabetin yükünü şərtləndirən əsas amillərdir, deyə araşdırma nəticələrində vurğulanıb.

KİŞİLƏRƏ XƏBƏRDARLIQ EDİLİB
Beynəlxalq ekspertlər qazlı və enerji içkilərinin tez-tez istehlakının kişilərdə keçəlləşməyə, narahatlıq və depressiyaya səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib.
Mütəxəssislərin fikrincə, əsas səbəblər hormonal tarazlığını pozan yüksək şəkər və stress səviyyəsini artıran kofeindir. Bu amillər saç folikullarını zəiflədir, nəticədə bu saç tökülməsinə səbəb olur.

YENİ TƏDQİQAT
Harvard Tibb Məktəbi Cell jurnalında dərc olunmuş iki yeni araşdırması, çoxdan məlum olan, lakin çətin dərk edilən müşahidəni izah edən beyin və immunitet sistemi arasında mürəkkəb qarşılıqlı əlaqənin addımlarını aydınlaşdırıb.
Elm adamları artıq bilirdilər ki, sitokinlər duyğulara və beyin fəaliyyətinə təsir göstərir, lakin bunun beyində necə və harada baş verdiyi indiyə qədər qeyri-müəyyən olaraq qalır.

YENİ ARAŞDIRMA
Genetik variasiyanın astma xəstəliyinə zülal yolları vasitəsilə necə təsir etdiyini öyrənmək üçün Genentech tədqiqat qrupu UK Biobank Pharma Proteomics Project (UKB-PPP) çərçivəsində Avropa mənşəli 46 000-dən çox iştirakçının genetik və plazma məlumatlarını təhlil edib.
Tədqiqatçılar astmanın inkişafına və heterojenliyə səbəb ola biləcək zülalları müəyyən edib.. Tapıntılar terapevtik inkişaf və astmanın altında yatan mexanizmləri daha dərindən başa düşmək üçün yeni yollar aça bilər.

BƏDƏNDƏ ÖZ-ÖZÜNƏ ƏRİYİR
Amerikalı alimlər dünyanın ən kiçik, öz-özünə əriyən buğda dənəsi ölçüsündə kardiostimulyator hazırlayıblar. Şimal-Qərb Universitetinin tədqiqatçılarının hazırladığı bu cihaz bədəndəki mayelər ilə işləyir və zamanla öz-özünə əriyir.
Cihazın cəmi 1,8 millimetr eni, 3,5 millimetr uzunluğu və 1 millimetr qalınlığı onu qeyri-invaziv şəkildə şpris vasitəsilə bədənə daxil etməyə imkan verir.
Şimal-Qərb Universitetinin alimi Con A. Rogers bildirib ki, uşaqların ürək cərrahiyyəsi kontekstində müvəqqəti kardiostimulyatorlara kritik ehtiyac var idi.
“Uşaqların təqribən 1%-i ürək qüsuru ilə doğulur. Bu miniatür cihaz anadangəlmə ürək qüsurları olan yeni doğulmuş uşaqlar üçün əvəzsizdir. Kardiostimulyatordan təxminən yeddi gün sonra xəstələrin əksəriyyətinin ürəyi öz-özünə bərpa olunacaq.”, deyə alim qeyd edib.

7 APREL - ÜMUMDÜNYA SAĞLAMLIQ GÜNÜDÜR

Bu ilki Ümumdünya Sağlamlıq Gününün mövzusu ana və yeni doğulanların sağlamlığının vacibliyini vurğulayır və “Sağlam başlanğıc, ümidli gələcək” şüarı ilə qeyd edilir.
Hər il yüz minlərlə qadın hamiləlik və ya doğuş zamanı yaranan fəsadlar səbəbindən həyatını itirir. Bu, hər iki dəqiqədən bir vaxtında və doğru müdaxilə olarsa, qarşısı alına bilən 1 ölüm deməkdir. Ölü doğulan və ya həyatının ilk ayında ölən körpələrin sayını əlavə etsək bu, hər 7 saniyədə bir qarşısı alına bilən ölüm deməkdir.
Bu sözləri ÜST-nin Cinsi və Reproduktiv Sağlamlıq və Tədqiqatlar Departamentinin direktoru Dr Paskaly Allotey deyib.
Dr Paskaly Allotey bildirib ki, Lancet Global Health-də dərc olunan yeni araşdırmaya əsasən ağır qanaxma və preeklampsi kimi hipertansif pozuntuların ana ölümünün əsas səbəbi olduğu təsdiqlənib. Bu ölümlərin qarşısı alına bilər, lakin təəssüf ki, hamiləlik və doğuş zamanı həyat qurtaran müalicələr bir çox qadın üçün əlçatan deyil.
ÜST-ün tədqiqatı həmçinin göstərir ki, sadəcə savadlı həkimlər deyil, təlim keçmiş peşəkar tibb bacıları doğru və zamanında müdaxilə ilə minlərlə həm ana, həm də körpə ölümünün qarşısını ala bilərlər. Bundan əlavə, səyyar klinikalar, fövqəladə hallarda hərtərəfli cinsi və reproduktiv sağlamlıq xidmətlərinə çıxışın təmin edilməsi də itki saylarının azalmasına səbəb ola bilər, deyə ÜST-nin Cinsi və Reproduktiv Sağlamlıq və Tədqiqatlar Departamentinin direktoru Dr Paskaly Allotey vurğulayıb.

ÇƏKİ ATMAĞA DA MANE OLUR
“Vitamin C çatışmazlığı xroniki xəstəliklərin, o cümlədən şəkərli diabetin kəskinləşməsinə səbəb və çəki itirməyə mane olur”. Bunu, Rusiya Səhiyyə Nazirliyinin Endokrinologiya Mərkəzinin dietoloqu Viktoriya Demidova qeyd edib.
“Əslində, vitamin C – tibbin "köhnə dostu"dur. Alimlər onu 100 il əvvəl kəşf etsələr də, bu vitaminin sağlamlıq üçün yeni və vacib xüsusiyyətlərini hələ yeni tapırlar.
Vitamin C sadəcə soyuqdəymədən qorumur. Bu vitamin yağların parçalanmasına kömək edir, kollagen sintezində iştirak edir və hüceyrə yaşlanmasını sürətləndirən müxtəlif xəstəliklərin inkişafına səbəb olan oksidləşmə stresinə qarşı mübarizə aparır. Vitaminin çatışmazlığı həmçinin, metabolizmin yavaşlamasına, piylənmə riskinin, həmçinin ürək-damar və onkoloji xəstəliklərin yaranma riskinin artmasına səbəb olur, — deyə Demidova izah edib.
Bundan əlavə o, gündəlik böyüklər üçün vitamin C dozasının 75-90 mg olduğunu da vurğulayıb.

ARAŞDIRMA
“BMC Nutrition” jurnalında dərc olunan son araşdırmada alimlər, Aralıq dənizi pəhrizinin MIND (neurodegenerativ ləngimə zamanı hipertensiyanın dayandırılması yanaşmaları) kognitiv funksiyalar, əhval-ruhiyyə və orta yaşlı insanlar arasında həyat keyfiyyəti ilə əlaqədar tədqiqat effektivliyini sınaqdan keçirib.
Araşdırma zamanı, Şimali İrlandiyadan olan 40-55 yaş arası 41 sağlam iştirakçı onlayn şəkildə təsadüfi yolla seçilib. İştirakçılar təsadüfi olaraq 3 qrupdan birinə təyin edilib: dəstəkli MIND pəhrizi, dəstəksiz MIND pəhrizi və 12 həftə ərzində standart pəhriz tövsiyələrinə əməl edən nəzarət qrupu.
Qida maddələrinin istehlakına, Nutritics proqramından istifadə edərək nəzarət olunub, həmçinin MIND pəhrizinə riayət edilməsi, beynə faydalı və zərərli 15 qida komponentinə əsaslanan qiymətləndirmə sistemi ilə dəyərləndirilib. Nəticədə, pəhrizə riayət edən iştirakçılar, müdaxilə əvvəlindəki vəziyyətlə müqayisədə müdaxilədən sonra qaydalara daha yaxşı əməl etməyə başlayıb. Əhval-ruhiyyəni, həmçinin həyat keyfiyyətini qiymətləndirərək, müdaxilədən sonra müsbət emosional vəziyyətin nəzarət qrupları ilə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə artdığı müşahidə edilib. Bu da göstərib ki, bu diyeta fiziki rifahın yaxşılaşmasına da kömək edir.

YENİ ARAŞDIRMA
The New England Journal of Medicine jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, bu gün ABŞ-ın ən zəngin orta yaşlı insanlarının Şimali və Qərbi Avropanın ən kasıb qocaları kimi 12 il ərzində ölmə ehtimalı var.
Bəzi tibb və səhiyyə siyasəti üzrə ekspertlər bu tendensiyanın təkcə ABŞ-ın səhiyyə sistemində deyil, həm də qeyri-sağlam qidaların həddindən artıq istehlakı, idmanla məşğul olamama, daimi təklik və maliyyə stressi ilə xarakterizə olunan tipik Amerika həyat tərzində görürlər.
"Bu, həqiqətən də narahatedicidir, çünki düşünürəm ki, bu, amerikalıların sağlamlığına zərər verən stress amillərinin o qədər geniş yayıldığını göstərir ki, hətta zəngin və ya imkanlı olsanız belə, onlardan qaça bilməyəcəklər", deyə tədqiqatçılar bildirir.
Tədqiqat 2010-cu ildən 2022-ci ilə qədər təxminən 74.000 insanın sərvət və ölüm arasındakı əlaqəni araşdırıb. 19.000-dən çox orta yaşlılar ABŞ-da, 54.000-ə yaxını isə 16 Avropa ölkəsində yaşayıb. Hamısı 50-85 yaş arasında olub və az əvvəl sadaladığımız faktorlar onların həyatına son verib.

ALİMLƏRİN YENİ İXTİRASI
Çin alimləri Depressiya və insultun nəticələrini maqnitizmin gücü ilə müalicə etməyi öyrənir. Çin Elmlər Akademiyasının Avtomatlaşdırma İnstitutunun alimləri depressiya və təşvişi maqnit gərginliyinin təsiri ilə müalicə etmək üçün üsul tapıblar. Bu işdə kiçik bir sarğı və çanta kömək edəcək - nevroloji və psixi problemlərin öhdəsindən gələ bilən generator (transkranial maqnit stimullaşdırılması (TMS) cihazı).
Cihaz beynin istənilən sahəsini “oyatmaq” üçün maqnit impulslarından istifadə edir. Bu, neyronlar üçün bir növ fitnesdir. İnsan gəzərkən, nahar hazırlayarkən və ya uşaqlarla oynayarkən cihaz beyni stimullaşdırır, onun bərpasına kömək edəcək.
Bu cihazdan evdən çıxmaqda çətinlik çəkən depressiyadan əziyyət çəkənlər, insultdan sonrakı müalicəni alanlar, qorxu və təşvişdən əziyyət çəkənlər, eyni zamanda parkinson xəstələri istifadə edə biləcək.
Əlavə olaraq, alimlər cihazdan istifadə edərək, oyun və ya dərs zamanı DEHB, yəni diqqət çatışmazlığı hiperaktivliyi pozuntusu olan uşaqların beyninin necə işlədiyini müşahidə edə biləcəklər.
Maqnit lenti fitnes qolbağına və ya smartfona qoşaraq da aktivləşdirmək olar. İdmançılar aktiv fəaliyyətə başlamamışdan əvvəl konsentrasiyanı yaxşılaşdıracaq. Cihaz həm də uzaqdan müalicə üçün həkimlərin köməkçisi olacaq.

Körpələrdə diş çıxarma prosesi çox vaxt narahatlıq, qaşınma, ağrı və iltihabla müşayiət olunur. Bu dövr həm uşaqlar, həm də valideynlər üçün çətin keçə bilər. Viburgel diş əti iltihabını azaldan, həssaslığı aradan qaldıran və tam təbii tərkibi ilə körpənizin rahatlığını təmin edən mükəmməl bir seçimdir.

Viburgel-in Üstünlükləri
✔ Tam təbii tərkib – kimyəvi qatqılardan uzaq.
✔ Sürətli təsir göstərir – diş əti ağrısını və qaşınmasını azaldır.
✔ İltihabı və həssaslığı aradan qaldırır – diş çıxarma dövründə rahatlıq yaradır.
✔ Təhlükəsizdir – 3 aydan böyük körpələr üçün istifadə edilə bilər.
✔ Antiseptik xüsusiyyətlərə malikdir – infeksiyadan qoruyur.

Tərkibi və Təsiri
Viburgel-in tərkibində təbii bitki ekstraktları və dəridə rahatlaşdırıcı təsir göstərən maddələr mövcuddur:

Papatya ekstraktı – sakitləşdirici və iltihabəleyhinə təsir göstərir.
Aloe vera – nəmləndirir və diş ətini qoruyur.
Mentol – soyuducu təsir göstərərək qaşınma və narahatlığı azaldır.
Təbii bitki yağları – diş ətlərini yumşaldır və ağrını azaldır.
İstifadə Qaydası

1️⃣ Əllərinizi yuyun və qurulayın.
2️⃣ Təmiz barmağınıza və ya steril pambığa az miqdarda Viburgel sıxın.
3️⃣ Diş ətlərinə yumşaq dairəvi hərəkətlərlə masaj edin.
4️⃣ Gündə 2-3 dəfə və ya lazım olduqda tətbiq edin.
Qeyd:
Açıq yaralara və ya qanayan diş ətinə tətbiq etməyin.

Allergik reaksiyalara səbəb ola biləcək hallarda istifadəni dayandırın və pediatra müraciət edin.

Körpənin diş çıxarma dövründə digər təbii üsullarla (soyuq diş qaşıyıcıları, yüngül masaj) birlikdə istifadə edin.

Nəticə

Viburgel körpənizin diş çıxarma dövrünü daha rahat və ağrısız keçirməsinə kömək edir. Tam təbii tərkibi və güclü təsiri sayəsində diş əti həssaslığını azaldır və iltihabı aradan qaldırır. Körpənizin sağlam gülüşü üçün Viburgel-i bu gün sınayın!

YENİ ARAŞDIRMA
Bir çox insanın səhəri duşla başlayır. Bu proses, oyanmağa kömək edir, yuxusuzluğu aradan qaldırır, özümüzü daha təmiz və gümrah hiss etdirsə də, gündəlik duş qəbul etməyin zərərli olduğunu, dərini korladığı, mikrobiomu yuyub qurutduğu və qocaltdığı barədə fikirlər eşidilir.
Britaniya klinikasında aparılan yeni klinik tədqiqat bu mövzunu araşdırıb. Tədqiqatda ekzema xəstəliyi olan 400-dən çox insan iştirak edib. Onlar 2 qrupa bölünüb: 1-ci qrup hər gün, 2-ci qrup isə yalnız həftədə 1 və ya 2 dəfə duş qəbul edənlər olub. Nəticədə məlum olub ki, gündəlik duş dərinin qurumasına səbəb olmur, hətta xroniki dəri xəstəlikləri olan şəxslərdə belə. Mütəxəssislərin fikrincə, əsas olan nə qədər tez-tez yuyunduğunuz deyil, nə ilə və necə yuyunduğunuzdur. Suyun temperaturu, yuyucu vasitələrin seçimi, prosedurun müddəti və duşdan sonra dərinin baxımı çox vacibdir.
Növbəti məlumatlandırıcı xəbərlərimizdə bu barədə məlumat verəcəyik. Bunun üçün bizi bütün sosial şəbəkə hesablarından izləyin.

Müasir həyat tərzi stres, yuxusuzluq və gərginliklə müşayiət oluna bilər. İnsanlar tez-tez bu problemləri aradan qaldırmaq üçün sintetik dərmanlara müraciət edirlər, lakin təbii alternativlərə üstünlük verənlər üçün Neurexan ideal seçimdir. Bu, sakitləşdirici təsirə malik homeopatik dərman olub, yüngül yuxusuzluq, əsəbilik və stress hallarının idarə edilməsinə kömək edir.

Neurexan-in Üstünlükləri

✔ Təbii tərkib – sintetik yuxu dərmanlarından fərqli olaraq, asılılıq yaratmır.
✔ Yüngül və effektiv təsir – yuxusuzluq və narahatlıq hissini azaldır.
✔ Sakitləşdirici və balanslaşdırıcı təsir – gündəlik stressi idarə etməyə kömək edir.
✔ Sürətli təsir göstərir – istifadə etdikdən qısa müddət sonra rahatlıq hiss olunur.
✔ Köməkçi vasitə kimi istifadə edilə bilər – digər terapiya metodları ilə uyğunluq təşkil edir.

Tərkibi və Təsiri

Neurexan-in tərkibində aşağıdakı bitki əsaslı aktiv maddələr mövcuddur:

Passiflora incarnata (Çobanyastığı çiçəyi) – sakitləşdirici və gərginliyi azaldıcı təsir göstərir.

Avena sativa (Yulaf ekstraktı) – sinir sistemini gücləndirir, stressə qarşı müqaviməti artırır.

Coffea arabica (Qəhvə toxumu) – əsəbilik və yuxusuzluğu azaldır.

Zincum valerianicum (Valerian sink duzu) – sinir sistemini tarazlaşdırır və yuxunu normallaşdırır.

İstifadə Qaydası

💊 Gündəlik doza: Böyüklər üçün gündə 1-3 dəfə 1 tablet.
🕒 Necə qəbul etməli? Tableti dil altına qoyaraq tam həll olana qədər gözləyin.
🌙 Yuxusuzluq üçün istifadə: Yatmazdan 30 dəqiqə əvvəl qəbul edin.

Qeyd:
Hamilə və laktasiya dövründə istifadə etməzdən əvvəl həkimlə məsləhətləşin.

12 yaşdan kiçik uşaqlarda yalnız həkim tövsiyəsi ilə istifadə edilməlidir.

Ağır nevroloji və ya psixi problemləriniz varsa, əlavə müalicə üçün mütəxəssisə müraciət edin.

Sintetik yuxu və sakitləşdirici dərmanlarla birgə istifadədən əvvəl həkim məsləhəti alın.

Nəticə

Neurexan təbii tərkibi və effektiv təsiri sayəsində yüngül stress, yuxusuzluq və əsəbiliyin idarə olunmasına kömək edir. Asılılıq yaratmayan, təhlükəsiz və balanslaşdırıcı təsiri ilə gündəlik həyatda rahatlıq və sakitlik üçün ideal seçimdir. Daha rahat və keyfiyyətli bir həyat üçün Neurexan-i sınayın!

YENİ ARAŞDIRMA
Yeni araşdırma ChatGPT-nin asıllıq yaratdığını müəyyən edib.
OpenAI və MIT Media Laboratoriyası tərəfindən aparılan 2 araşdırma, bəzi ChatGPT istifadəçilərində tənhalıq və emosional asılılıq hisslərinin artdığını, bundan əlavə sosial əlaqələrin azaldığını aşkar edib. Mütəxəssislər qeyd edib ki, chatbotlar yaratdıqları rahat ünsiyyət mühitinə görə asılılıq yarada bilir. Bu da, onların real həyatda ünsiyyət qurmağa çalışarkən narahat hiss etmələrinə və cəmiyyətdən təcrid olunmağa səbəb olur.
OpenAI şirkətinin apardığı araşdırmanın nəticələri, ChatGPT ilə 4 076 istifadəçinin iştirak etdiyi 4 milyon dialoqdan əldə edilən göstəricilərə əsasən aşkarlanıb. ChatGPT ilə şəxsi və yaxın söhbətlər aparmaqla tənha olma hissi arasında əlaqə olduğu müşahidə edilib. Məlum olub ki, belə insanlar emosional əlaqə qurmaq üçün daha çox bu süni intellektdən istifadə edib.

GENİŞ FƏALİYYƏT SPEKTRİNƏ MALİKDİR
Tədqiqatçılar torpaq nümunəsində mikroblara qarşı mübarizə aparmağa kömək edə biləcək yeni molekul aşkar ediblər. Onlar dərmana davamlı bakteriyaları müalicə edə biləcək yeni antibiotik sinfi kəşf etdiklərini bildiriblər. Lariosidin adlı yeni molekul bakteriya hüceyrəsinin ribosom adlanan bir hissəsini hədəf alaraq işləyir və hüceyrənin funksiyalarını poza bilər.
Kanadadakı McMaster Universitetinin professoru və tədqiqatın müvafiq müəlliflərindən biri Gerry Wright, "Bu, yeni molekul tibb sahəsi üçün böyük bir sıçrayışdır" deyib. Tədqiqatın nəticələri “Nature” jurnalında dərc edilib.
Madriddə yerləşən Ramón y Cajalın mikrobiologiya şöbəsinin müdiri Rafael Cantón "Bizim köhnə dərmanlarımız getdikcə təsirini itirir, çünki bakteriyalar onlara qarşı daha davamlı olmağı öyrənib. Lariocidin həm qram-müsbət, həm də qram-mənfi bakteriyalara, antimikroblara qarşı təsirli olduğu üçün geniş fəaliyyət spektrinə malikdir", deyə bildirib.

TƏBİB-in təşkilatçılığı, “PAŞA Sığorta”nın, “Birgə və Sağlam” İctimai Birliyinin, Autizm Mərkəzinin və “Artlife Rəsm Qalereyası”nın dəstəyi ilə “Autizm xəstəlik deyil, fərqlilikdir” adlı layihə uğurla icra olunub.

Layihənin məqsədi autizmli şəxslərin cəmiyyətə inteqrasiyasına yardım etmək və inklüziv düşüncə tərzini aşılamaqdır.

Korporativ sosial məsuliyyət layihəsi çərçivəsində “Birgə və Sağlam” İctimai Birliyinin mərkəzində təhsil alan uşaqlar öz xəyal dünyalarındakı rənglərlə "Mənim rəngli dünyam" konseptli rəsmlər çəkiblər. Onların çəkdiyi rəsmlərin Respublika Pediatriya Mərkəzində daimi sərgilənməsi nəzərdə tutulub.

Tədbir Azərbaycanda ilk inklüziv kafe olaraq neyromüxtəlifliyi olan gənclərin cəmiyyətə inteqrasiyasını dəstəkləyən “Kashalata Cafe”də baş tutub.

Qeyd edək ki, autizmin ağır, orta və yüngül dərəcələri var. Bu spektr müxtəlif səbəblərlə bağlı olaraq uşaqlığın ilk üç ili ərzində ünsiyyət, göz kontaktının, sosial bacarığın olmamasının nəticəsi kimi özünü göstərən məhdud maraq və təkrarlayıcı hərəkətlərlə ortaya çıxan kompleks inkişaf pozuntusudur.

Aparılmış tədqiqatlara əsasən dünya əhalisinin təxminən 1%-i, yəni 70 milyona yaxın insan autizmlidir.

ALMAN ALİMLƏRİNİN YENİ ARAŞDIRMASI
Alman alimləri sosial şəbəkələrin, qısa videoların və oyunların yeniyetmələrə təsirini araşdırıblar. Tədqiqatçılar belə qənaətə gəliblər ki, 10-17 yaş arası uşaqların sosial aludə olma riski yüksəkdir.
Almaniya Araşdırma Uşaqlıq və Yeniyetmələrin Narkomaniyasına dair Araşdırmalar Mərkəzinin mütəxəssisləri tərəfindən aparılıb. Mərkəzin direktoru Rainer Tomasius bildirib ki, onların müşahidələrinə görə, 10-17 yaş arası yeniyetmələr medianın zərərli təsirinə alkoqol və ya narkotikdən 50 dəfə daha çox həssasdırlar.
“Gənclər arasında asılılıq pozuntuluqlarının sunamisi ilə üzləşirik, məncə, bunu tamamilə qiymətləndirmirik.”
Alimlər hesab edirlər ki, qızlar yeniyetməlik dövründə daha çox sosial bacarıqlara malik olduqları üçün oğlanlar zərərli təsirlərə daha çox həssasdırlar.
Media məzmunu mərkəzi sinir sisteminə yalnız dolayı təsir göstərsə də, zərərli v\rdişlərlə eyni mükafat mexanizmlərini təhrik edir və asılılığa səbəb olur. Üstəlik, alkoqol və narkotikdən fərqli olaraq, Instagram və TikTok-dan daimi istifadə sosial baxımdan qınanılan fəaliyyət hesab edilmir.

ƏMƏLİYYAT ÜÇÜN 20 MİN MANAT ÖDƏYİB
Enerji içkisi kişini dişsiz qoydu.
İngiltərənin Devon əyalətinin sakini, 39 yaşlı Nikolas Madford enerji içkilərinə olan asılılığı gücləndikdən sonra, dişləri qırılmağa başlayıb.
10 ildir ki müayinələrdən keçməyən kişi, diş həkimlərindən qorxduğunu bildirib.
O, 20 ildən çoxdur ki, bu içkilərin aludəçisi olub, həftədə təxminən 21 ədəd istehlak edib. Həmçinin, Nikolas bildirib ki, onların dadını bəyəndiyi və bu içkilərin dəb halına gəldiyi üçün içirmiş. Nəticədə, 2 ön dişi düşüb, 4 arxa dişi isə sınıb.
Qeyd edək ki, o, Türkiyədə diş əməliyyatı eləmək qərarını aldıqdan sonra, bunun üçün 9000 funt sterlinq, yəni təxminən 20 min manata yaxın pul ödəyib.

Alzeihmer və demensiya kimi beyin xəstəliklərinin dünyada tüğyan etdiyi bir vaxtda beynimizi gənc yaşlarından təbii üsullarla necə qorumalıq?
Effektiv beyin funksiyasını təmin etmək, yaddaşı, əhval-ruhiyyəni və konsentrasiyanı qorumaq üçün B vitaminləri ilə zəngin qidaları daxil etmək vacibdir.
Bunlara qəhvəyi düyü, noxud, mərci, yulaf, lobya kimi paxlalı bitkilər, toyuq, balıq, yağsız mal əti, yumurta, süd məhsulları, tünd yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, qoz-fındıq, balqabaq toxumu, kimi məhsullar daxildir.
Bundan əlavə, beyin yaşlanmadan qorunmaq üçün E vitamini tələb edir; qoz-fındıq və toxumlarda, bitki yağlarında, avokadoda və ispanaqda olur.
"Omeqa-3 yağ turşuları, antioksidantlar və xolin beyin sağlamlığı üçün vacibdir. Omeqa-3 yağ turşuları yağlı balıqlarda (somon, sardina), çia və kətan toxumunda tapıla bilər.

ALİMLƏRİN YENİ QƏZƏBÖLÇMƏ ŞKALASI
Alimlər qəzəbi ölçmək üçün şkala təklif edib.
Almaniyanın Hohenheim Universitetində aparılan bir araşdırma, insanın qəzəb səviyyəsinin şkala ilə ölçülə biləcəyini göstərib. Bu, ailədə və iş mühitində münaqişələri müəyyən etməyi və daha asan həll etməyə dəstək olacaq, deyə araşdırmaçılar bildirir.
Hohenheim Universitetinin Biznes və Təşkilati Psixologiya Departamentindən Dr. Robin Umbra deyir ki, bir çoxu qəzəblənmək hissindən qaçır. Lakin qəzəb ən təbii və bizim inkişafımıza təkan verən, təhlükəsizliyimizi təmin edən hissdir.
Alimlər 8 sualdan ibarət test hazırlayıblar. 600-ə yaxın işçi arasında onlayn sorğuda sınaqdan keçiriblər. Bu suallar əsasında qəzəbin təhlükəlilik və faydalılıq səviyyəsi müəyyən edilib.
Test-sorğu əsasında qəzəb şkalasını hazırlamaq üçün Dr. Umbra və Professor Dr. Fasbender təxminən 100 psixoloqla çalışıblar.
Xoşagəlməz hadisələri əvvəlcədən müzakirə edən və qəzəbini boğmayan işçilər şirkət üçün daha uğurlu əməkdaşlardır. Münaqişədən qaçan və narazılığını gizlədənlərin isə iş əmsalı çox daha aşağı nəticələr göstərir, deyə alimlər bildirir.

ALİMLƏRİN YENİ KƏŞFİ
Ağcaqanadlar üçün qanı zəhərləyən dərman yaradılıb. Bu, ağcaqanadlar tərəfindən ötürülən xəstəliklərin yayılmasının qarşısını almağa kömək edəcək.
Notr-Dam Universitetinin alimləri müəyyən ediblər ki, nitisinon preparatının qəbulu insan qanını malyariya ağcaqanadları üçün zəhərli edir. Araşdırmanın nəticələri Science Translation Medicine (STM) jurnalında dərc olunub.
"Qansoran həşəratlar tərəfindən xəstəliklərin yayılmasının qarşısını almağın bir yolu da, insan və heyvan qanını ağcaqanadlar üçün zəhərli etməkdir. Təcrübələrimiz göstərir ki, nitisinonun malyariya və digər ağcaqanadlarla ötürülən xəstəliklərlə mübarizə aparmaq üçün ən yaxşı üsullardan biri ola bilər" deyə, tədqiqatın müəlliflərindən biri, Notre Dame Universitetinin professoru Le Haynes izah edib.

ÜST AÇIQLADI
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) yaş təsnifatını yenidən nəzərdən keçirib və indi 45 yaşına çatmamış şəxs rəsmi olaraq gənc sayılır.
Yeni yaş təsnifatlandırmasına əsasən insanlar 45 yaşa qədər - gənc,
45-60 yaş arası orta yaşlı, 60-75 yaş arası yaşlı, 75-90 yaş arası isə qoca, 90-dan yuxarı isə ahıl hesab ediləcək.
Bildirilir ki, bu dəyişiklik sadəcə formal xarakter daşımır. Yeni təsnifat, dövlətlərin sosial siyasətinə mühüm təsir göstərəcək. Yaş məhdudiyyətlərinə yenidən baxılması gənclərə dəstək proqramlarına, pensiya sistemlərinə və səhiyyəyə yönəldilmiş büdcə vəsaitlərinin bölüşdürülməsinə sirayət edəcək.
Məsələn, "gənclər" yaş kateqoriyasının genişləndirilməsi təhsil proqramları, gənc sahibkarlar üçün qrantlar və bu yaş qrupunun dəstəklənməsinə yönəlmiş digər təşəbbüslər üçün maliyyələşmənin artırılmasını tələb edə bilər.
Yaşın yeni təsnifatı əmək bazarı üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Artıq işəgötürənlər 40 yaşdan yuxarı ərizəçilərin yaşını əsas gətirərək əsassız olaraq imtina edə bilməyəcəklər. Bu cür hərəkətlər ayrı-seçkilik hesab olunacaq. Bu, dəyərli bacarıq və biliyə malik olan, lakin yaşlarına görə əmək bazarında qərəzliliklə üzləşən təcrübəli mütəxəssislər üçün yeni imkanlar açır.

AMERİKA KİMYA CƏMİYYƏTİ

Saqqız insan orqanizminə daxil olan mikroplastiklərin mənbəyidir. Amerikanın Kaliforniya Universitetinin alimləri müəyyən ediblər ki, bir ədəd saqqız çeynədiyiniz zaman tüpürcəyinizə yüzlərlə, bəzən də minlərlə mikroskopik hissəciklər buraxılır. Bu barədə Amerika Kimya Cəmiyyəti (ACS) məlumat yayıb.
Tədqiqatçılar beşi sintetik, beşi isə təbii əsaslı on məşhur saqqız markasını sınaqdan keçiriblər. Təcrübədə bir nəfər nümunəni dörd dəqiqə çeynəyib və sonra hər 30 saniyədən bir tüpürcək nümunələrini toplanıb.
Məlum olub ki, hər bir saqqız orta hesabla 1 qramda 100-ə yaxın, bəzi hallarda isə hər qramda 600-ə qədər plastik hissəciklər buraxır. Adi bir saqqız parçasının çəkisi 2 ilə 6 qram arasında olduğundan, bir böyük saqqız üç minə qədər mikroplastik hissəcik buraxa bilər.
Üstəlik, sınaqdan keçirilmiş bütün saqqızlarda eyni polimerlər olub: poliolefinlər (o cümlədən polietilen və polipropilen), polietilen tereftalat (PET), poliakrilamidlər və polistirol.
Ən böyük hissəciklər çeynəmənin ilk iki dəqiqəsində ayrılıb - bütün buraxılan hissəciklərin 94%-i səkkiz dəqiqədən sonra qeydə alınıb.

Xoşbəxt cütlüklər sosial şəbəkələrdə daha az paylaşım edir.
Aparılan araşdırma göstərib ki, sosial şəbəkələrdə davamlı olaraq paylaşım edən cütlüklər, bunu etməyən cütlüklərdən daha az xoşbəxtdir. Kanzas Universitetinin tədqiqatçıları tərəfindən aparılan araşdırmada 300-dən çox cütlük arasında sorğu keçirilib. İştirakçılara onların münasibətləri və sosial şəbəkələrdəki vərdişləri barədə suallar verilib.
Tədqiqatçılar müəyyən edib ki, davamlı olaraq paylaşım edən cütlüklər, öz münasibətlərini başqalarının münasibətləri ilə müqayisə etməyə daha çox meyllidir. Onların xoşbəxt anlarını və fotoşəkillərini gördükdə, özlərini müqayisə edir. Bu isə münasibətdə qısqanclıq və etibarsızlıq hisslərinə səbəb olur.
Araşdırma həmçinin daha az paylaşım edən cütlüklərin öz münasibətlərini başqalarının münasibətləri ilə müqayisə etməyə daha az meyllidirlər. Bu da, o deməkdir ki, paylaşım etməyən cütlüklər, münasibətlərində daha çox xoşbəxt və səmimidirlər.

“BEYNİ ALZHEİMER XƏSTƏLİYİNDƏN DƏ QORUYUR”
Şokoladın arıqlamağa kömək etdiyi sübut olunub. Araşdırmanın nəticələri “Functional Foods” jurnalında dərc olunub.
Çindəki Çjençjou Universitetində aparılan tədqiqata görə, şokoladın tərkibində olan teobromin adlı kimyəvi maddə orqanizmə və beyin¬ə çox faydalıdır. Kakao dənəsində olan bu maddə, iltihab əleyhinə təsir göstərir, antioksidantlarla zəngindir, hətta beyni Altsheymer xəstəliyindən də qorumağa kömək edir. Alimlər həmçinin qeyd edib ki, teobromin yüksək xolesterolun yaddaş və kognitiv funksiyasının mənfi təsirlərinə qarşı mübarizə apara bilər.
“Teobromin qan dövranı sistemi vasitəsilə beyinə nüfuz edir ki, bu da beynin fəaliyyətini, həmçinin əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırmağa və depressiya ilə mübarizə aparmağa kömək edir. Şokoladın arıqlamağa kömək etdiyi də sübut olunub, çünki teobromin orqanizmə yağları parçalamağda dəstək göstərir” deyə araşdırmanın müəllifləri izah edib.