Uşaqları yelləyərək yatırtmaq düzgündürmü? Bunun zərərli tərəfləri varmı? Ailem.az valideynləri maraqlandıran bu suala cavab tapmağa çalışıb.
İlk bir neçə gün və ya həftə ərzində döşləri əmizdirməklə və ya südsağan aparat vasitəsi ilə tez-tez stimullaşdırmaq bol ana südü ehtiyatının yaranmasında mühüm rol oynayır.
“Uşağın sağlamlığı ana bətnindən başlayır və 1000 gün ərzində təməli qoyulur. Beləliklə, uşaqların sağlamlığının qorunması üçün onların qidalanmasına ciddi diqqət yetirmək lazımdır.
Körpәmizi ana südü vә ya süni qarışıq (“smes”) ilә qidalandıraraq 6 ayımıza gәlmişik, artıq әlavә qidaya başlamaq zamanıdır.
Sarıkök ən faydalı ədviyyatlardan biridir. Sarıkök bütün digər faydalı xüsusiyyətlərlə yanaşı həmçinin ana südünü artıran vasitə kimi də tanınır və istifadə olunur.
Körpə gülüşü… Bu gülüşün qarşısında valideynlər aciz qalır, ilk gülüşün anı onlarda böyük sevinc və coşqu hissinin yaranmasına səbəb olur.
Dünyada artıq bir neçə ölkənin doğuş evlərində istifadə olunan maraqlı bir təcrübə var. Bu prosedur doğuşdan öncə hamilə qadınların ağüz südünü sağaraq saxlamasıdır.
Normal yuxu uşağın inkişafı və sağlamlığı üçün olduqca vacibdir. Lakin bəzən valideynlər uşaqlarda ciddi yuxu pozulmaları ilə üzləşir - uşaq yuxuya gedə bilmir, əziyyət çəkir, ağlayır, gecəni pis yatır, tez-tez oyanır və s.
Suyun körpələrə vaxtından əvvəl verilməsi adət-ənənədir, yoxsa elmi əsaslı bir təcrübədir?
Körpələrin təbiətin onlara bəxş etdiyi ən qiymətli qida olan ana südü ilə qidalandırılmasının çox önəmli olduğu sübut edilmişdir.
Hal hazırda dünyada hər 10 uşaqdan biri vaxtından əvvəl doğulur. Aparılan geniş miqyaslı elmi araşdırmalar və qabaqlayıcı tədbirlərə baxmayaraq vaxtından əvvəl doğuşların sayı günü-gündən artmaqdadır.
Ana südünün tərkibinə və faydalarına olan marağım qədim Azərbaycanda ana südünə verilən önəm və adətləri araşdırmağa sövq etdi. Çоx qədimdən ana südü uşağın bəslənməsində əsas vasitə hеsab еdilmişdir.
"Bizim gələcəyimiz olan körpələrin sağlamlığı ana südündən başlayır. Xəstəliklərə qarşı əsas anticisimləri körpə ana südündən alır və ana südü ilə qidalandırma immunitetin güclənməsinə kömək edir.
"Bişməcə (diaper dermatit) yeni doğulmuş uşaqlarda (ilk 2 il) tez tez rast gəlinir. Alt bezin olduğu nahiyələrdə, genital orqanlar hissələrində rast gəlinir".
Uşaqlarda onurğa, bel sümük əzələ problemlərinə, skolioza yol açan səbəblərdən biri də anaların körpəni iməkləməyə başlayan müddətdə "xodunok” deyilən uşaq arabalarına öyrəşdirməsidir.
Uşaqların əhval-ruhiyyəsinə və sağlamlığına təsir edə biləcək çarpayının seçilməsi heç də az əhəmiyyətli məsələ deyil.
Ana südü yeni doğulmuş körpənin qida ilə bağlı bütün tələblərini ödəyən zəngin qida məhsuludur.
Yenidoğulmuş uşağın qayğısı ananın bütün zamanını alır.
10 aylıq körpələrin bir çoxu artıq ilk addımlarını atır. Hər keçən gün, körpə daha ağıllı olur, onu əhatə edən ətraf aləmi daha aktiv öyrənir və artıq ailəyə öz xarakterini göstərməyə başlayır.
9 aylıq inkişaf dövrü – bir çox körpələr üçün iməkləmədən, ayaq üstə durmağa, gəzməyə çalışma dövrü hesab olunur.
8 aylıq körpənin inkişafı çox sürətlə gedir.
7 aylıq uşaqların əksəriyyətində əvvəllər öyrəndiyi hərəkətlər, daha da möhkəmlənərək, mənimsənilir.
Ana südünün körpə üçün nə qədər əhəmiyyətli olması hər kəsə bəllidir.
İlin ilk yarısının sonunadək uşaq ona yeni olan yeni bacarıqları öyrənir.
Körpənin həyatının beşinci ayı, üçüncü və dördüncü ayında mənimsənilən bacarıqları, təkmilləşdirməklə davam edir.
Uşağın çəkisinin defisiti “hipotrofiya” adlanır. Uşaqda hipotrofiya olduqda onun orqanizmində olan orqan və sistemlərinin inkişafı gecikmiş olur, uşaq tez-tez infeksion xəstəliklərinə tutulur.
4 aylıq uşağın inkişafında nəzərəçarpacaq dəyişikliklər müşahidə edilir.
Bir qayda olaraq ana südü və ya süni südlə ("smes") qidalandırılan uşaqlara istənilən əlavə qidalar (sıyıq, kəsmik, meyvə, tərəvəz, yumurta və s.) yalnız 6 ayından sonra verilə bilər.
3 aylıq körpə, yeni doğulan körpə ilə müqayisədə, daha fəal və çevik olur.
İki ayında olan körpə artıq bütün sahələrdə elə irəliləyiş nümayiş etdirir ki, buna təəccüblənməmək mümkün deyil.
Həyatının ilk ayı ərzində körpə mövcudluğunu yeni şəraitə öyrəşdirməli, həyatın yeni qaydalarına uyğunlaşmalıdır.
Son illər pediatrlar tərəfindən uşaqlara ən çox qoyulan diaqnozlardan biri də raxit xəstəliyidir.
