Cinsi tərbiyə uşaqların ümumi tərbiyəsinin ayrılmaz hissəsi olub, uşaq böyüyüb yetkin, müstəqil şəxsiyyətə çevrilənədək davam edir. Uşağa həm ümumi, həm də cinsi tərbiyə verilməsinə erkən yaşlarından başlamaq lazımdır.

Uşaqlarının cinsi inkişafının nə dərəcədə normal getdiyini bilmək üçün valideynlər cinsi yetkinliyin bu və ya digər mərhələsinin başlanma dövrlərinə bələd olmalıdırlar.

Qızlarda aybaşı, adətən, 13 yaşında başlanır. Menstruasiya qızların əksəriyyətində cuzi ağrılarla keçir.

Yeni doğulmuş qız uşağında ilk növbədə xarici cinsiyyət üzvlərinin quruluşunun düzgün inkişaf edib-etməməsinə xüsusi diqqət yetirmək lazımdır.

Xarici cinsiyyət üzvlərinin vaxtında müalicə edilməyən xəstəlikləri yaş artdıqca uşağın sağlamlığında bir çox problemlərin meydana çıxmasına və hətta sonsuzluğa da gətirib çıxara bilər.

Fimoz – kənar pülüyün daralması deməkdir. Bunun nəticəsində cinsiyyət üzvünün başcığının pülükdən xaricə çıxması ya çox çətin olur, ya da mümkün olmur.

Sistit - sidik kisəsinin iltihab prosesidir. Bu, uşaqlar arasında kifayət qədər geniş yayılmış xəstəlik olsa da, təəssüflər olsun ki, əksər hallarda “adi zökəm kimi” valideynlər tərəfindən vaxtında diqqət yetirilməyən hallardan biridir.

Enurez - qeyri-iradi sidik ifrazıdır və 3 yaşa qədər uşaqlarda bu, normal hal sayılır.

Uşağın boy və fiziki inkişafda geri qalması, hərarətin “səbəbsiz” olaraq 38-40⁰C-yə qalxması, yüksəlmiş susuzluq hissiyyatı, həddən artıq həcmdə sidiyin ifraz edilməsi, arterial təzyiqin qalxması, ətraflarda, bədəndə və üzdə şişkinliklərin əmələ gəlməsi, sidiyə getmə tezliyinin və onun həcminin adi günlərə nisbətən azalması və bir sıra digər əlamətlər uşağın sidik ifrazı sistemində müəyyən xəstəliklərin olmasına işarə edə bilər.

Virus hepatitləri – qaraciyəri zədələyən viruslu infeksion xəstəlikləridir. Virus hepatitləri 2 qrupa bölünür:

Düz bağırsağın sallanması kiçik yaşlı uşaqlara xas olan haldır. Buna səbəb qəbizlik və ya ishal olur.

Appendisit – yoğun bağırsağın soxulcanabənzər artımının (appendiks) iltihabıdır.

Uşaqlarda təsadüf edilən infeksion xəstəliklər arasında kəskin bağırsaq infeksiyaları dördüncü yeri tutur. Azyaşlı uşaqlarda baş verən daha təhlükəli hesab edilir.

Qastrit - mədənin selikli qişasının iltihabı olub, uşaqlar arasında təsadüf edilən xəstəliklər içərisində görmə orqanları xəstəliklərindən sonra ikinci yeri tutur.

Normada 1 yaşından yuxarı uşaqlarda nəcis ifrazı gün ərzində (böyüklərdə olduğu kimi) bir dəfə olmalıdır.

Hal-hazırda uşaqların əksəriyyətində bağırsaqların disbakteriozu əlamətlərinə rast gəlinir. Əksər hallarda valideynlər buna lazımi dərəcədə diqqət ayırmır. Lakin bu tamamilə yolverilməz haldır.

Otit - orta qulağın xəstəliyidir. Bu, uşaqlarda ən çox təsadüf edilən xəstəliklərdən biridir.

Pnevmoniya - ağciyərlərin kəskin infeksion-iltihabi xəstəliyidir. Uşaqlar arasında pnevmoniyaya kifayət qədər tez-tez təsadüf edilir. Bu xəstəlik ağırlaşaraq bir çox fəsadlarla, hətta uşağın ölümü ilə də nəticələnə bilər. Bir çox hallarda pnevmoniya  xəstəxana şəraitində müalicə olunur.

Bronxitin əsas əlamətləri - öskürək və çoxlu miqdarda bəlğəm ifraz olunmasıdır. Öskürək bəlğəmi tənəffüs yollarına itələyərək bronxları ondan təmizləyir.

Tonzillit (angina) - udlaq badamcıqlarının iltihablaşmasıdır. Adenoid toxumalar kimi, bu badamcıqlar da xarici mühitdən mikrob və infeksiyaların insan orqanizminə daxil olmasının qarşısını alır.

Adenoidlər - burun boşluğunun ağız boşluğuna keçdiyi yerdə limfatik toxumaların toplusudur.

Göyöskürək

Göyöskürək - davamlı tutmaşəkilli öskürəklə xarakterizə olunan infeksion xəstəlikdir. Xəstəlik daha çox uşaqlarda rast gəlinir. Bəzən böyüklər də bu xəstəliyə tutula bilər.

KRVİ (kəskin respirator virus infeksiyası) və ya KRX (kəskin respirator xəstəlik) - uşaqlar arasında ən geniş yayılmış xəstəlikdir. KRVİ-nin törədiciləri - çoxsaylı viruslardır.

Uşağın fiziki inkişafı - onun sağlamlığının əsas göstəricisidir. Fiziki inkişafdan qalma böyük fəsadlara gətirib çıxara bilər.

Zökəm - burunun selikli qişasının iltihabıdır. Zökəm istənilən soyuqdəymə xəstəliklərini, əksər uşaq infeksion xəstəliklərini müşayiət edir. Bu xəstəliklər əksər hallarda elə zökəmlə də başlayırlar.

Öskürək - bütün tənəffüs sistemi orqanlarının demək, olar ki, hamısının mütləq simptomu olaraq, orqanizmin verdiyi müdafiə reaksiyasıdır.

Uşaqların tənəffüs üzvləri böyüklərinkindən xeyli fərqlənir. Bəzi xüsusiyyətlərin üzərində dayanaq.

Uşaqlarda ürək-damar sistemi xəstəliklərinin profilaktikasını uşağın həyatının ilk günlərindən başlamaq lazımdır.

Bu da uşaqlar arasında geniş yayılmış ürək-damar xəstəliklərindən biridir. Xəstəlik o qədər müxtəlif formalarda özünü büruzə verir ki, çox vaxt həkimlər də düzgün diaqnoz qoymaqda çətinlik çəkirlər.

Revmatizm - ürək-damar sistemini, böyrəkləri, oynaqları və bəzi digər orqanları zədələyən infeksion-allergik xəstəlikdir. Adətən, uşaq tərəfindən keçirilmiş streptokokk infeksiyası (əksər hallarda “angina” - badamcıqların iltihabı) nəticəsində əmələ gəlir. Bədənin soyuqlaması və uşağın immunitetinin zəifləməsi də xəstəliyin inkişaf etməsində böyük rol oynayır.

Təəssüf ki, valideynlər əksər hallarda uşaqda ürək-damar sistemi xəstəliyi simptomlarının olduğuna lazımi diqqət yetirmir və həkimə yalnız xəstəlik dərinləşdiyi zaman müraciət edirlər.

Bir çox analar üçün uşağın məktəbə hazırlıq dövrü ən böyük problemə çevrilir. Uşağınızın məktəbə hazır olub-olmamasını necə yoxlamaq olar?

Uşağın psixoloji və hərəki inkişafı üçün onun daimi olaraq ana ilə ünsiyyətdə olması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu ünsiyyət həm də uşaq hələ ananın bətnində olanda başlanmalıdır.

Əsas prinsip - daha çox vitamin və mineral maddələrin qəbuludur. Qidanın kaloriliyi uşağın yaş dövrünə uyğun gəlməlidir. Hər bir uşaq süd məhsulları yeməlidir (qatıq, qaymaq, kefir, xama və s).