DƏHŞƏTLİ PSİXOLOJİ EKSPERİMENT
Psixoloq Uintrop Kelloq öz övladı üzərində eksperiment keçirib - onu bir müddət şimpanze balası ilə birlikdə böyüdüb.
Bir il yarımdan sonra Kelloq və arvadı belə bir nəticəyə gəlib ki, insanın şimpanzeyə çevrilməsi ehtimalı şimpanzenin insana çevrilməsindən daha çoxdur. Dərhal təcrübə dayandırılıb.
Eksperimentdə Kelloqlarən əsas qaydası körpəyə və şimpanzeyə eyni münasibət göstərmək olub.
Məqsəd, meymunun insanlarla eyin şəraitdə yaşadıqda davranışlarını və inkişaf istiqamətini araşdırmaq olub.
Əvvəlcə Qua Donalddan daha uğurlu olub. Məsələn, o, əli çatamayan qabdan, çubuqla peçenye götürməyi, qaşıqla yeməyi, stəkandan su içməyi və qapını tək açmağı daha tez öyrənib.
Amma uzun müddət ayaq yoluna getməyi, "qarşok"dan istifadəni anlamayıb. Ona niyə qələm verildiyini başa düşə bilməyib. Psixoloqun oğlu isə əlinə qələm verilən kimi rəsm çəkməyə başlayıb.
Bir müddət sonra psixoloq oğlunun davranışlarında meymunun vərdişlərini aşkarlamağa başlayıb və dərhal eksperimenti dayandırıb.
1933-cü ildə Kelloq cütlüyü "Meymun və Uşaq" kitabını nəşr edib.
Böyük Britaniya və ABŞ-dan bu cür tədqiqatları araşdıran bir qrup alim isə “Animal Cognition” jurnalında məqalə dərc etdirib.
Kelloqun apardığı təcrübə kimi əksər tədqiqatların qərəzli olduğu bildirilib:
Birincisi, eyni bioloji növ daxilində belə, heyvanların fərqli intellektual qabiliyyətləri var.
İkincisi, uşaqlar primatlardan daha uğurlu ola bilərlər, çünki onlar belə bir mühitdə böyüdükləri ilk gündən valideynlərin və digər insanların davranışlarını müşahidə edirlər,
şimpanzelər isə özlərini tamamilə yeni atmosferdə tapırlar.
Meymun balası Qua aparılan təcrübə bitdikdən iki il sonra sətəlcəmdən ölüb. Donaldın taleyi isə məlum deyil. Fərziyyələrdən birinə görə, o, 42 yaşında intihar edib.
“Dəhşətli Psixoloji Eksperimentlər: Real Tarixi Faktlar” kitabından tərcümə Sağlamolun.az
Saglamolun.Az
