Ağızdan qanaxma bir çox fərqli vəziyyətə görə baş verə bilər. Çox qorxulu bir vəziyyət olan ağızdan qanaxma bəzən sadə bir hadisə nəticəsində ortaya çıxsa da, bəzən ciddi bir problemin əlaməti ola bilir.
Ağızdakı strukturların zədələnməsi nəticəsində ağızdan qanaxma baş verə bilər. Ağızdan qan öskürək tez-tez aşağı tənəffüs yollarının və ya həzm sisteminin zədələnməsinin göstəricisi ola bilər. Ağızdan gələn qanın rəngi, quruluşu və miqdarı; Qanamanın haradan qaynaqlandığı barədə məlumat verir. Bəlğəmdə qan və ya qan öskürək hemoptizi adlanır. Hemoptizi ilə gələn qan köpüklü və açıq qırmızı rəngdədir. Hemoptizi əsasən tənəffüs sistemindən qaynaqlanır. Ağızdan gələn qida hissəcikləri olan tünd rəngli qana hematemez deyilir. Hematemez, mədə kimi həzm sistemi orqanlarında qanaxma nəticəsində meydana gələn bir vəziyyətdir.
Ağızdan qanaxma müxtəlif səbəblərə görə baş verə bilər:
Ağız, boğaz və ya sinə travması nəticəsində yaranan xəsarətlər; Ağızda və ya bəlğəmdə qanaxma ilə nəticələnə bilər. Sərt yeməyi dişləmək nəticəsində ağız və boğazda travma yarana bilər. Yenə təmas idmanları, avtomobil qəzaları, yıxılma və fiziki travma kimi vəziyyətlər də ağız və ya boğaz nahiyəsində zərbəyə səbəb ola bilər. Ona görə də bu hallar ağızdan qanaxmanın da səbəbidir. Ağızdan qanaxmanın digər səbəbləri arasında ağız yaraları, diş əti xəstəliyi və ya sərt fırçalama daxildir. Dişləri müalicə etmədən bu problemi həll etmək mümkün deyil. Dişlərində şiddətli zədələnmə olan və ya görünüşündən narazı olan insanlar ağız və diş sağlamlığı ilə bağlı bütün sualları və diş ağardıcı qiymətləri haqqında ətraflı məlumat üçün stomatoloqa müraciət edə bilərlər. Döş qəfəsinə zərbə ağciyərlərdə kontuziyaya (bənövşəyilik, qançır) səbəb ola bilər. Ağciyərlərin bu zədələnməsi ağızdan bəlğəmlə qarışmış qanın çıxmasına səbəb ola bilər.
Zərərli mikroorqanizmlərin orqanizmə daxil olması, çoxalması və orqanizmə zərər verməsi vəziyyətinə infeksiya deyilir. Bəzi infeksiyalar tənəffüs yollarını zədələyir, bəlğəmdə və ya tüpürcəkdə qana səbəb olur. Ağızdan qanaxmaya səbəb olan yoluxucu xəstəlikləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
- Bronşektazi: Bronxlar; Onlar tənəffüs sistemində nəfəs borusundan (nəfəs borusundan) sonra gələn və ağciyərlərdə budaqlanan və havanın bütün orqanlara paylanmasını təmin edən strukturlardır. Bronxlarda xroniki infeksiya və iltihab bronxların divarlarının qalınlaşmasına və mucusun yığılmasına səbəb olur, bronxoektaziyanın inkişafına səbəb olur. Bronşektazi xəstəliyinin ən mühüm əlamətlərindən biri ağızdan seliklə birlikdə gələn qandır.
- Bronxit: Bronxit bronx adlanan tənəffüs yollarının daxili səthinin iltihabı nəticəsində meydana gəlir. Xroniki bronxit qan və ya bəlğəm öskürəyə səbəb ola bilər. Xroniki bronxitdə bəlğəmdə görünən qan zolaqlar və zebra nümunəsi şəklində görünə bilər.
- Pnevmoniya: Ağciyərlərin infeksiyası pnevmoniya adlanır və ya ümumiyyətlə pnevmoniya kimi tanınır. Pnevmoniya olan xəstələrdə sarı, yaşıl və ya qırmızı, yəni qanlı bəlğəm əmələ gəlməsi müşahidə edilə bilər. Pnevmoniyanın digər əlamətlərinə qızdırma, titrəmə, nəfəs darlığı, öskürək, sinə ağrısı və ürəkbulanma daxildir.
- Uzunmüddətli və ya şiddətli öskürək: 8 həftədən çox davam edən öskürəklərə xroniki öskürək deyilir. Xroniki öskürək tənəffüs yollarına zərər verə bilər, bu yollardakı səthi qan damarlarının qopmasına və qanaxmasına səbəb olur. Bu vəziyyətdə öskürəklə birlikdə ağızdan qan gələ bilər. Xroniki öskürək astma, postnazal damcı və qastroezofageal reflü xəstəliyi (GERD) kimi əsas şərtlər səbəbindən inkişaf edə bilər.
- Tonsillit: Bademciklər kimi tanınan badamcıqlar müxtəlif mikroorqanizmlər, xüsusilə də viruslar tərəfindən yoluxa bilər. Tonzillit bu infeksiya səbəbiylə badamcıqların iltihabıdır. Ağızdan qanaxma tonzillitdə ümumi bir vəziyyət deyil, lakin bəzi hallarda qanaxma baş verə bilər. Tez-tez tonzillitdən əziyyət çəkən insanlar tonzillektomiya, yəni badamcıqları çıxarmaq üçün əməliyyat keçirə bilərlər. Bu əməliyyatdan sonra ağızdan qan gələ bilər ki, bu da əməliyyatdan sonra normal bir vəziyyətdir.
- Vərəm (Vərəm): Mycobacterium tuberculosis adlı bakteriyanın yaratdığı vərəm xəstəliyi ; Davamlı, şiddətli öskürək, ağızdan qanaxma, halsızlıq, döş qəfəsində ağrılar, iştahsızlıq və qızdırma ilə xarakterizə olunan ağır xəstəlikdir.
Qanın laxtalanmasının qarşısını almaq üçün istifadə edilən agentlərə antikoaqulyantlar deyilir. Qan laxtalanması nəticəsində yaranan ürək-damar xəstəlikləri və serebrovaskulyar hadisələr kimi xəstəliklərin müalicəsində və qarşısının alınmasında antikoaqulyant preparatlar istifadə olunur. Bu dərmanların yan təsirlərindən biri ağızdan qanaxmadır. Bu dərmanlara görə qan qusma, dayanmayan burun qanaması, sidikdə qan kimi yan təsirlər də inkişaf edə bilər.
Bəzi xəstəliklər, xüsusən də tənəffüs sistemi ilə əlaqəli xəstəliklər xroniki öskürək, bəlğəmdə qan və ya ağızdan qanaxma kimi problemlərə səbəb ola bilər. Bu xəstəliklərdən cəmiyyətdə ən çox rast gəlinənləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
- Xroniki Obstruktiv Ağciyər Xəstəliyi (KOAH): KOAH, xroniki bronxit və amfizem kimi xəstəlikləri ehtiva edən bir qrup ağciyər xəstəliyinə verilən addır. KOAH-da ağciyərlərdə xroniki iltihab və artan selik istehsalı; tənəffüs yollarında hava axınına mane olur. KOAH xəstələri xroniki öskürək, hırıltı, tez-tez tənəffüs yoluxucu xəstəliklər, sarı bəlğəm və döş qəfəsində sıxılma hissi kimi simptomlarla qarşılaşırlar. Bu xəstələrdə xroniki öskürək səbəbiylə ağızdan qan gələ bilər.
- Kistik fibroz: Kistik fibroz bədəndəki müxtəlif sistemləri, xüsusən də tənəffüs yollarını təsir edən genetik bir xəstəlikdir. Nəsildən-nəslə keçən bu xəstəliyə ölkəmizdə digər genetik xəstəliklərdən daha çox rast gəlinir. Kistik fibrozun tənəffüs yollarına verdiyi zərər nəticəsində xəstələrdə tənəffüs çətinliyi, tez-tez tənəffüs yolu infeksiyaları, davamlı bəlğəmli öskürək kimi simptomlar müşahidə olunur. Kistik fibrozun simptomlarına ağızdan qanaxma daxildir.
- Qranulomatöz poliangiit: Wegener qranulomatozu olaraq da bilinən bu xəstəlik müalicə edilmədikdə ölümcül ola biləcək ciddi bir vəziyyətdir. Qanlı bəlğəmlə öskürək, burundan irinli axıntı, sinus infeksiyaları, təngnəfəslik, burun qanamaları, qızdırma və oynaq ağrıları; Bunlar qranulomatoz poliangitdə görünə bilən əlamətlərdir.
- Ağciyər Xərçəngi: Ağciyər toxumasında hüceyrələrin nəzarətsiz çoxalması ilə xarakterizə olunan ağciyər xərçəngi olan xəstələrdə; Qanlı bəlğəmlə öskürək, təngnəfəslik, sinə ağrısı, yorğunluq, səsin boğulma və iştahsızlıq kimi simptomlara səbəb ola bilər.
- Mitral qapaq stenozu: Ürəkdəki bir qapaq olan mitral qapaq müxtəlif səbəblərə görə daralır. Ağızdan qanaxma ilə yanaşı, bu pozğunluq sinə ağrısı, ürək döyüntüsü, başgicəllənmə və zəiflik kimi simptomlarla müşayiət olunur.
- Ağciyər ödemi: Ağciyərlərdə artıq maye yığılması ilə xarakterizə olunan ağciyər ödemi ürəklə bağlı problemlərə yol açır. Ağciyər ödemi; Şiddətli nəfəs darlığı, ağızdan köpüklü qan, ürək döyüntüsü və narahatlıq kimi simptomlara səbəb olur.
- Ağciyər emboliyası: Xüsusilə qan laxtalanması səbəbiylə meydana gələn pulmoner emboliya, ağciyərlərdə damarların tıxanmasına səbəb olur. Ağciyər emboliyası nəfəs darlığı, sinə ağrısı və ağızdan qanaxma kimi simptomlara səbəb olur.
Ağızdan qanaxma dişləri sərt fırçalamaq kimi sadə bir səbəbə bağlı ola bilsə də, ağciyər xərçəngi və ya vərəm kimi ciddi bir sağlamlıq problemini də göstərə bilər. Bu səbəbdən naməlum səbəblərdən öskürək ilə ortaya çıxan və uzun müddət davam edən ağızdan qanaxmadan şikayət edənlər mütləq sağlamlıq mərkəzinə müraciət etməlidir. Həkimlər bu şikayətlə müraciət edən xəstələrdə lazımi müayinələr apararaq qanaxmanın mənbəyini müəyyənləşdirirlər. Əsas səbəbi müəyyən etdikdən sonra bu səbəblə bağlı müalicə planı hazırlanır.
Əgər sizdə və ya yaxınlarınızda ağızdan qanaxma problemi varsa, gecikmədən yaxşı təchiz olunmuş səhiyyə müəssisəsinə müraciət edib, yoxlatdırmağınız məsləhətdir. Sağlam günlər arzulayırıq.
Saglamolun.Az
