Həddindən artıq çəki sağlamlığı təhdid edən amillərdən biridir. Xüsusilə piylənməyə gedən artıq çəki ürək-damardan diabetə qədər bir çox xəstəliyin yolunu açır.
Qida ilə alınan enerji orqanizmə daxil olduqdan sonra həll olmursa, piy toxuması kimi yığılaraq piylənməyə səbəb olur.
Artıq çəkinin insana təsiri və zərərləri nələrdir:
- motivasiyanın olmaması,
- oynaqlarda, xüsusən də dizlərdə narahatlıq,
- omba ağrısı,
- onurğa ağrıları,
- bel ağrıları,
- daimi yorğunluq,
- təngənəfəs olmaq,
- pilləkənləri qalxmaqda çətinlik,
- sürətli yeriyə bilməmək,
- qaça bilməmək,
- böyük ölçülü paltar geyinmək məcburiyyətində qalmaq,
- gənc olmasına baxmayaraq, yaşından böyük görünmək və s..
Obezitenin, piylənmənin səbəbləri nələrdir:
• hərəkətsizlik və bədənin həll edə biləcəyindən daha çox kalori əldə etməsi,
• genetik meyl,
• insulin müqaviməti,
• stress,
• hormonal pozğunluqlar (tiroid, hipofiz və adrenal bez problemləri),
• emosional səbəblər və s.
Köklüyə genetik meyli olan adamlar həyat tərzinə fikir verməsələr, kökələrlər, amma çəkilərinə diqqət etsələr, piylənmədən xilas ola bilərlər.
Emosional səbəblərlə qidalanan və buna görə kökələnlər psixoloji dəstək almalıdır.
Kökəlməmək üçün aşağıdakı tədbirləri görə bilərsiniz:
• gec yemək yeməmək,
• aktiv hərəkətdə olmaq və ya idman etmək,
• hazır qidalardan uzaq olmaq,
• həddindən artıq karbohidrat və yağlı yeməmklər qəbul etməmək.
Kökəlməyə ən böyük səbəblərdən biri nizamsız və qeyri-sağlam yuxudur. Yetkin bir insanın gündə orta hesabla 6-8 saat sağlam yuxuya ehtiyacı var. Bədənin dincəlməsi və özünü yeniləməsi üçün dəyərli olan yuxu kifayət qədər qəbul edilmədikdə maddələr mübadiləsinin sürəti azalır və kökəlməyə meyl yaranır.
Sağlam və balanslı qidalanmaq istəyənlər 2-3 porsiya ət, toyuq, balıq, 2-3 porsiya süd və məhsulları, 7-8 porsiya tərəvəz və meyvə, yeməklərlə birlikdə 1-2 dilim tam taxıllı çörək, 1-2 porsiya çörəkdən başqa dənli və həftədə 2-3 gün paxlalı bitkilərlə qidalanmalıdır.
Fiziki fəaliyyət səviyyəsini artırmaq lazımdır. Bəslənmədən əlavə, sağlamlığı və bədən formasını qorumaq üçün başqa bir vacib şərt idmandır. Bunun üçün fitnes, üzgüçülük, piyada gəzmək və ya evdə edilə bilən sadə məşqlərə üstünlük verilməlidir. Həftədə ən az 2-3 gün idmanla məşğul olmaq və onu gündəlik həyat tərzinə çevirmək həm sağlamlığı qorumaq, həm xəstəliklərin qarşısını almaq, həm də çəki nəzarətini təmin etmək baxımından çox xeyirlidir.
Liflə zəngin qidaları seçin. Ən yüksək lif tərkibli qidalar təzə meyvə və tərəvəzlər, daha sonra təmizlənməmiş taxıl və qoz-fındıqdır. Onları gündəlik menyuya daxil etmək lazımdır ki, bədənin lif tələbatı tam ödənilsin.
Vitamin və mineral ehtiyaclarınızı qarşılayın. Bu baxımdan yetərli miqdarda tərəvəz və meyvə, gündə bir porsiya yağlı bitki, kalsium qaynaqlı süd və məhsulları qəbuluna diqqət yetirmək lazımdır.
Probiotik qidalara üstünlük verin. Maddələr mübadiləsini sürətləndirən və arıqlamağı asanlaşdıran probiotik maddələr ən çox qatıq, ayran, kefir, pendir və turşu kimi fermentasiya nəticəsində əldə edilən qidalardır. Bu səbəbdən onları gündəlik qəbul edməkdə fayda var.
Su içməyi artırın. Çəkiyə nəzarət etmək üçün ayran, kompot, çay, ayran kimi mayedən xaric gündə ən az 2 - 2,5 litr su içilməlidir.
Kilo nəzarətində ən böyük maneələrdən biri olan zərərli atışdırmalıq yerinə çiy fındıq, badam, qoz, noxud-qorğa, təzə və qurudulmuş meyvələr yemək lazımdır.
Tez arıqlamağa çalışmayın. Arıqlamaq istəyənlər səbirli və qətiyyətli olmalı, sağlam şəkildə arıqlamağı hədəf etməlidir.
trt
Saglamolun.Az
