Elmi adı Cirsium vulgare olan qanqal tikanları, bütün dünyada geniş yayılmış invaziv bir bitkidir. Yazın əvvəlindən yayın sonuna qədər bənövşəyi rəngdə çiçək aça bilən qanqalların gövdəsi yaşıl və sərtdir. Uzunluğu 1,5 metrə qədər böyüyə bilər.
Qanqal bitkiləri üçün ən vacib tələb günəşdir. Yetərincə günəş işığı almaq şərti ilə otlaqlarda, meşəlik ərazilərdə, tarlalarda, daşlıq ərazilərdə, yollarda, tikinti sahələrində, bəndlərdə və çay kənarlarında və ya hər hansı pisləşmiş ərazidə asanlıqla inkişaflarını davam etdirə bilərlər.
İnsanlar tərəfindən arzuolunmaz bitki kimi görünməklə yanaşı, otlaq heyvanlarının sevmədiyi bir növdür.
Qanqal tikanlarının çiçəkləri zəngin nektar və polen mənbəyidir. Arılar, kəpənəklər və həşəratlar bu bitkilərin çiçəklərində çox vaxt qidalanırlar. Qanqal tikanlarının toxumları külək, qarışqalar, su və digər heyvanlar sayəsində bölgədə geniş yayıla bilir.
Qanqal tikanını necə yemək olar?
Qanqal tikanlarının gövdəsi, kökü, hətta yarpaqları da insanların yeməsi üçün əlverişlidir. Yamlara bənzər yumşaq dadı çox dadlı deyil. Həmçinin, yeməli yerlərə çatmaq üçün tikanlı yerləri soymaq lazımdır və bunu etdiyiniz zaman yemək üçün çox şey qalmır.
Gövdəsini soyduqdan sonra onu başqa tərəvəzlərlə bişirə və ya salatlara əlavə edə bilərsiniz. Siz həmçinin rulonların köklərini quruda və sonra istehlak üçün saxlaya bilərsiniz. Bitkinin kökləri insanlar tərəfindən həzm olunmayan inulin nişastası ilə zəngindir. Bu nişasta birbaşa həzm traktından keçir və qaz əmələ gətirmək üçün fermentasiya olunur. Beləliklə, bitkinin köklərini yemək qaz şikayətlərinə səbəb ola bilər.
Qanqal tikanının faydaları nələrdir?
Qanqal tikanının elmi cəhətdən sübut edilmiş yeganə sağlamlıq faydası qaraciyərə verdiyi müsbət töhfədir. Bununla belə, qanqal tikanlarının sidikqovucu, büzücü, hemoroid, şəkərli diabet, öskürək, qastrit, iltihabəleyhinə və anksiyolitik vasitə kimi istifadəsi geniş yayılıb.
Qaraciyəri bərpa edir və yağını azaldır.
Revmatik oynaq ağrılarına yaxşı təsir edir.
Bitkinin qaynadılmış kök qarışığı çənə ağrılarını müalicə etmək üçün təpitmə vasitəsi kimi istifadə olunur.
Qanqal köklərinin qan şəkəri və xolesterin səviyyəsini aşağı salmaqda, həmçinin təzyiqi salmaqda təsirli olduğu bilinir. Kökləri əzələ iltihabı üçün də istifadə olunur.
Qaynadılmış qıvrım yarpaqları təsirli bir sidikqovucudur və qaraciyəri təmizləyir.
Antipiretikdir.
Qanqal ağacının isladılmış yarpaqları və köklərinin qarışığından boyun tutuqluğu, qıcolma, eləcə də əsəb xəstəliklərinin müalicəsində dərman kimi istifadə olunur.
Antioksidant xüsusiyyətləri ilə tanınan Qanqal tikanları immuniteti gücləndirir.
Sevinc Hüseynova
Saglamolun.Az
